Imbir lekarski/Zingiber officinaleImbir znany jest głównie jako przyprawa, choć wykazuje też wiele prozdrowotnych właściwości. Jego ojczyzną są Chiny i Indie, ale uprawiany jest obecnie w wielu krajach o klimacie tropikalnym. Surowcem zielarskim jest kłącze, które zawiera cenny olejek eteryczny.
Stosowanie imbiru zmniejsza dolegliwości bólowe i wykazuje właściwości przeciwzapalne. Wspomaga walkę z gorączką, a dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym i przeciwwirusowym pomaga szybciej uporać się z przeziębieniem. Kłącze imbiru działa również przeciwwymiotnie – łagodzi mdłości i usprawnia przemianę materii. Zmniejsza także inne dolegliwości ze strony układu pokarmowego takie jak wzdęcia czy zaparcia.
PrzepisyOdwar do stosowania przy przeziębieniu i osłabieniu – 1 łyżkę proszku imbirowego zalewamy szklanką wody i gotujemy pod przykryciem przez 5 minut. Odstawiamy na 30 minut i przecedzamy. Można pić 4 razy dziennie po 50 ml.Nalewka imbirowa do stosowania zewnętrznego i wewnętrznego: na 1 część zmielonego kłącza potrzebujemy 5 części alkoholu 40-60%. Zalewamy imbir alkoholem i odstawiamy w ciemne miejsce na 7 dni. Po przecedzeniu możemy zażywać 3 razy dziennie po 5 ml przed jedzeniem. Dodatkowo można stosować do nacierania przy bólach mięśni, stawów czy przeziębieniach.
Szałwia hiszpańska/Salvia hispanicaNasiona tej rośliny są powszechnie znane pod nazwą Chia. Niegdyś była jedną z podstawowych roślin uprawnych w państwie Azteków. Obecnie została na tyle spopularyzowana, że uprawiana jest w wielu krajach świata, a jej nasiona dostępne są w większości sklepów.
Nasiona Szałwii hiszpańskiej słyną przede wszystkim z posiadania znacznych ilości błonnika, który stanowi około 34-42% ich masy. Błonnik charakteryzuje się dużą zdolnością wiązania wody, co oznacza, że dodanie nasion bogatych w ten składnik do posiłków, wywołuje wrażenie sytości oraz poprawia pracę jelit.
Na uwagę zasługują również tłuszcze znajdujące się w nasionach Chia, które stanowią około 30% ich masy. Są to głównie wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które zaliczane są do Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych i powinny być stałym elementem naszej diety. Kwasy te wykazują właściwości wspomagające pracę układu nerwowego, poprawiające kondycję skóry oraz obniżające stężenie cholesterolu i ciśnienie krwi. W tłuszczach dodatkowo rozpuszczone są tokoferole – związki pochodzenia roślinnego o właściwościach antyoksydacyjnych.Nasiona Chia zawierają około 20% białka i mogą być dobrym źródłem niektórych witamin z grupy B. Dostarczają także wielu ważnych dla zdrowia składników mineralnych takich jak fosfor, wapń, magnez i żelazo.Zastosowania
Kleik z nasion pobudzający perystaltykę jelit:1 łyżeczkę nasion zalewamy szklanką przegotowanej wody o temperaturze pokojowej i odstawiamy na 15-20 minut. W tym czasie nasiona spęcznieją, a woda w której się znajdują stanie się gęsta. Mieszankę najlepiej zażywać rano, na czczo.
Jako dodatek wzbogacający dietę w zdrowe tłuszcze, białko i błonnik:1 łyżeczkę nasion dodajemy do jogurtu, owsianki, kaszki lub innego półpłynnego dania.
Nie należy przekraczać maksymalnej porcji 2 łyżeczek dziennie, ponieważ może wówczas wystąpić efekt przeczyszczający.
Ostryż długi/Curcuma longaNaturalnie występuje na półwyspie Indyjskim, ale obecnie jest uprawiany w wielu krajach strefy tropikalnej. Surowcem zielarskim jest kłącze, które po zebraniu i wysuszeniu zostaje zmielone.
Najważniejszą i najbardziej wartościową substancją występującą w korzeniu ostryżu jest kurkumina. Posiada ona silne działanie żółciopędne i żółciotwórcze, rozkurczowe i przeciwzapalne.
Wyciągi z kurkumy pobudzają wydzielanie śliny, soku żołądkowego i trzustkowego, poprawiając procesy trawienia i wchłaniania składników pokarmowych. Wspomagają rozpuszczenie i usuwanie złogów z woreczka żółciowego. Kurkuma wykazuje właściwości przeciwbakteryjne, ochraniające miąższ wątroby, przeciwmiażdżycowe, antywirusowe i antynowotworowe. Preparaty na bazie kurkumy służą w leczeniu niewydolności wątroby, kamicy żółciowej, stanów zapalnych i zatruć wątroby, żółtaczki i zaburzeń wydzielania soków trawiennych.PrzepisyOdwar pobudzający wydzielanie soków trawiennych: 10g kurkumy zalewamy 200ml wody i gotujemy pod przykryciem przez 15 min. Odstawiamy do przestudzenia i popijamy przed posiłkiem.
„Złote mleko” na przeziębienia i osłabienie: Potrzebujemy 250ml mleka krowiego lub roślinnego. Dodajemy do niego 1 łyżeczkę sproszkowanej kurkumy, pół łyżeczki imbiru i ok 1/3 łyżeczki cynamonu oraz łyżeczkę masła lub oleju kokosowego. Całość umieszczamy w rondelku i gotujemy przez 5 minut. Po przestudzeniu możemy dodać miodu do smaku. Przygotowaną miksturę wypijamy jeszcze ciepłą.
Cyprys wiecznie zielony/ Cupressus sempervirensJest to wysokie i smukłe drzewo iglaste dorastające do 35 metrów wysokości. Nie jest odporny na mróz, dlatego naturalnie rośnie tylko w Basenie Morza Śródziemnego.
Z cyprysów destyluje się olejki eteryczne, które wykorzystywane są w przemyśle perfumeryjnym, kosmetycznym i do aromaterapii. Najpopularniejszy olejek cyprysowy destyluje się z igliwia i gałązek. Działa antybakteryjnie i odświeżająco, przez co znalazł zastosowanie w kosmetykach deodoryzujących, w aromaterapii do stosowania przy przeziębieniach i aromatyzacji pomieszczeń.Zastosowania:Inhalacja przy przeziębieniu: Należy wlać do miski gorącą wodę i dodać kilka kropli olejku. Następnie nachylamy się nad naczyniem i przykrywamy głowę ręcznikiem. Skuteczna inhalacja powinna trwać kilka minut i wówczas należy wdychać parę nosem, a wydychać ustami.
Odświeżający krem do stóp: 1 kroplę olejku cyprysowego dodajemy do 1 łyżki wybranego kremu. Dokładnie mieszamy i smarujemy stopy. Sprawdzi się przy problemach z nadmierną potliwością i nieprzyjemnym zapachem.
Len zwyczajny/Linum usitatissimumJest rośliną jednoroczną, rzadko spotkamy go dziko rosnącego. Surowcem zielarskim są nasiona lnu i olej z nich wytłaczany.
Nasiona lnu zawierają w sobie ok 30-40% tłustego oleju. Wykazują działanie osłaniające i łagodnie przeczyszczające. Polecane są przy nawykowych zaparciach, zapaleniach uchyłków, w zapaleniu żołądka i jelit. Podczas stosowania suchych nasion konieczne jest podawanie dostatecznej ilości płynów. Należy pamiętać również o tym, że nasiona zawierają związek cyjanogenny, który ulega zniszczeniu po zalaniu nasion wrzącą wodą. Nie należy więc spożywać większych ilości nasion bez wcześniejszego podgrzania ich. Okłady z naparów z siemienia lnianego idealnie sprawdzają się do pielęgnowania skóry suchej i wrażliwej. Poprzez nawilżanie zmniejszają nadmierne wydzielanie łoju oraz przyspieszają gojenie podrażnień.
Olej lniany to tłuszcz schnący, który jest wytłaczany na zimno, na gorąco lub przez ekstrakcję. Najzdrowszym i najlepszym do celów spożywczych jest olej uzyskiwany przez toczenie na zimno, a im bardziej gorzki tym bardziej cenny leczniczo. Bogaty jest w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, a po podaniu doustnym działa ochronnie, żółciopędnie i rozwalniająco. Pozytywnie wpływa na wzrost włosów i paznokci. Zwiększa strumień żółci i działa przeciwkamiczo w pęcherzyku żółciowym. Wzbudza regenerację nabłonków przewodu pokarmowego. Olej należy przechowywać w ciemnych i chłodnym miejscu.
Przeciwwskazaniem przy stosowaniu lnu jest niedrożność jelit. Należy pamiętać też o tym, że śluzy lnu mogą upośledzać wchłanianie niektórych leków, witamin i soli mineralnych, przez swoje powlekacjące działąnie.Przepisy:
Przy zaparciach: 2-3 razy dziennie stosujemy 1 łyżkę stołową nierozdrobnionych nasion. Popijamy szklanką wody.Kleik z siemienia do stosowania wewnętrznego i zewnątrznego: łyżkę stołową mielonych nasion zalewamy szklanką wrzącej wody. Zostawiamy na 15-20 min do przestudzenia.Żółciopędnie, na obniżenie poziomu cholesterolu: 1-2 łyżki oleju dziennie. Stosujemy przed lub do posiłku.
Olej rycynowy/Oleum RiciniJest wytłaczany z nasion Rącznika Pospolitego – rośliny dorastającej do dwóch metrów wysokości. W Polsce może być uprawiany jako roślina jednoroczna, ale jest to dość ryzykowne ze względu na to, że jest silnie trujący. Olej sprzedawany w aptekach pozbawiony jest toksycznej rycyny, dzięki czemu jest bezpieczny.
Olej rycynowy zawiera ok. 80% kwasu rycynolowego, enzymy lipolityczne oraz proteolityczne. Po podaniu doustnym ulega hydrolizie i zaczyna działać drażniąco na jelito cienkie. Wzmaga to perystaltykę i pobudza wydzielanie soków trawiennych, co daje efekt przeczyszczający. Dodatkowo wzmaga sekrecję wody oraz elektrolitów do światła jelita.
Stosuje się go jako ważny składnik wielu kremów, maści i mazideł. Jest dobrym rozpuszczalnikiem dla wielu leków. Zapobiega wysychaniu skóry i dobrze chroni ją przed czynnikami atmosferycznymi. Na skórę działa zmiękczająco i przeciwzapalnie. Włosom nadaje miękkość i połysk. Z Rącznika produkuje się preparaty odstraszające krety i nornice.
Olej należy przechowywać z dala od światła i szczelnie zamknięty. W niższych temperaturach zaczyna tężeć – nie przeraźmy się więc, gdy odkryjemy, że nieco zmętniał.ZastosowaniaNa zaparcia: 1 łyżka oleju stosujemy doustnie raz dziennie. Efekt przeczyszczający powinien wystąpić po ok 6 godzinach. Nie należy stosować zbyt często.
Na wzmocnienie paznokci: odrobinę oleju wylać na opuszek palca i wetrzeć w paznokcie. Najlepiej jest robić to na noc – wtedy olej ma kilka godzin na to, żeby nieco się wchłonąć i wzmocnić płytkę paznokcia.
Na wzmocnienie rzęs i brwi: za pomocą małej szczoteczki nałóż odrobinę oleju na rzęs i brwi. Pozostaw na całą noc, a rano umyj twarz tak jak zwykle. Olej rycynowy nie tylko wzmacnia, ale też przyciemnia włoski.
Mięta/MenthaMięta to roślina posiadająca naprawdę wiele zastosowań. Choć występuje w ponad 20 gatunkach i licznych odmianach, wszystkie posiadają podobny zapach i właściwości. W fitoterapii stosowana jest od niepamiętnych czasów, a uprawiać ją możemy z łatwością nawet na kuchennym parapecie.
W formie naparu i nalewki działa pobudzająco na wydzielanie żółci, rozkurczowo i wiatropędnie. Wspomaga w walce z przeziębieniem, kaszlem i osłabieniem.Olejek miętowy dostępny w sklepach zielarskich wywiera dodatkowo działanie przeciwzapalne i antyseptyczne. Można go stosować zewnętrznie jako dodatek do maści i kremów gdzie działa rozgrzewająco, przeciwbólowo i przeciwświądowo.
Przetwory i dania zawierające mięte pobudzają wydzielanie soków trawiennych. Polecane są w nieżytach jelit i żołądka, przy zaburzeniach wydzielania żółci, przy niestrawnościach.Przepisy:Napar pobudzający trawienie:1 łyżkę rozdrobnionego ziela zalewamy 1 szklanką wrzącej wody lub mleka. Zostawiamy pod przykryciem na 20 minut i przecedzamy. Pić możemy nawet kilka szklanek dziennie, mięta jest zielem bezpiecznym.
Olejek miętowy przy przeziębieniach i osłabieniu: 5-6 kropli olejku wylać na łyżkę miodu lub cukru. Zażywać 1-3 razy dziennie, zależnie od potrzeby.Domowy olej miętowy jako środek żółciopędny i żółciotwórczy – 100 g świeżej mięty rozdrabniamy i skrapiamy spirytusem. Następnie zalewamy 200-300 ml ciepłej oliwy i odstawić na minimum 7 dni. Przyjmować należy raz dziennie na czczo – 1 łyżę. Może służyć jako przyprawa lub dodatek do potraw.*na zdjęciu mięta okrągłolistna*
Galasy/GallaJest to narośl pojawiająca się na liściach, gdy roślina zostanie zaatakowana przez owady zwane galasówkami. Drzewo broniąc się przed inwazją pasożyta owadziego zamyka jajeczka w naroślach, zwanych właśnie galasami.
Galasy posiadają wiele cennych składników, a najcenniejszym z nich jest substancja zwana kwasem galusowym, która działa antyseptycznie i przeciwzapalnie. Kolejnym istotnym związkiem jest kwas taninowy, który wykazuje działanie przeciwzapalne, hamujące krwawienia oraz przyspieszający gojenie się ran. Garbniki działają ściągająco wspomagając walkę z biegunkami i wrzodami układu pokarmowego.Wodny wyciąg zastosowany na skórę zmniejsza produkcję sebum, wspomaga leczenie trądziku i rozjaśnia przebarwienia. Dodatkowo wspomaga leczenie stanów zapalnych błon śluzowych, a stosowany w profilaktyce próchnicy odkaża i oczyszcza jamę ustną. Kwas galusowy dodany do żywności przedłuża jej świeżość.Przepisy:
Wodny roztwór do przemywania powiek: 5g kwasu galusowego rozpuszczamy w 95ml przegotowanej, letniej wody. W tak przygotowanym roztworze namaczamy wacik lub gazę i przemywamy powieki.
Nalewka do stosowania zewnętrznego: suszone lub świeże galasy zalewamy alkoholem etylowym 60% w proporcji 1:5. Odstawiamy w zacienione miejsce na 2 tygodnie, pamiętając o regularnym wstrząsaniu. Można stosować do płukania jamy ustnej.Stosowanie wewnętrzne jest tematem kontrowersyjnym.
Jastrzębiec kosmaczek/Hieracium pilosellaPospolicie występuje na łąkach i nasłonecznionych murawach. Kwitnie między majem, a październikiem. Surowcem zielarskim jest całe ziele, które powinniśmy zbierać wiosną.Tradycyjnie wykorzystywano go przy chorobach wątroby, biegunkach, jako środek wykrztuśny oraz przy problemach z układem moczowym. Ziele jastrzębca kosmaczka zawiera flawonoidy, laktony seskwiterpenowe, kwasy fenolowe, kumaryny, fitosterole i polisacharydy.Napar z ziela Kosmaczka wspiera trawienie przyspieszając metabolizm. Pomaga w eliminowaniu szkodliwych i zbędnych metabolitów z naszego organizmu. Wspomaga regenerację tkanek i czynności wątroby.Przepisy:Do stosowania przy problemach trawiennych/ z układem moczowym: 1 łyżkę ziela zalewamy 1 szklanką wrzącej wody i odstawiamy pod przykryciem na 30 minut. Przecedzamy i pijemy 1-2 szklanki naparu dziennie, w tym pierwszą na czczo.Nalewka działająca żółciotwórczo, żółciopędnie, rozkurczowo i regulująco na przemianę materii: 50 g suchego ziela zalewamy 250 ml alkoholu 40-60%. Macerujemy minimum 2 tygodnie, co jakiś czas wstrząsając. Można zażywać 2 razy dziennie po jednej łyżeczce (5 ml) rozcieńczonej w pół szklanki wody.
Wierzba purpurowa Salix purpurea W wierzeniach ludowych wierzono, że gałązki wierzby i bazi, poświęcone podczas świąt wielkanocnych, symbolizują nowe życie oraz zapewniają dobrobyt i ochronę podczas burz. Surowcem stosowanym w przemyśle farmaceutycznym jest kora wierzby. Zbiór odbywa się wczesną wiosną, zanim na młodych pędach pojawią się liście. Ekstrakt z kory wierzby jest skuteczny w leczeniu chorób wirusowych, takich jak przeziębienie i grypa, ogólnoustrojowych chorób tkanki łącznej (reumatoidalne zapalenie stawów), młodzieńczego przewlekłego zapalenia stawów, choroby Stilla u dorosłych, choroby zwyrodnieniowej stawów, gorączki reumatycznej, reumatyzmu tkanek miękkich i migreny. Jest również stosowany jako środek leczniczy środek przeciwbólowy na nerwobóle. Zewnętrznie ma właściwości antyseptyczne i ściągające.Stosuje się go także do kąpieli przy nadmiernej potliwości.
Za jego działanie odpowiadają:glikozydy fenolowe,garbniki,salicyna i salikortyna,kwasy fenolowe,populina,fragilina.Odwar z kory wierzbyJedną łyżeczkę kory wierzby gotujemy w 250 ml wody przez 10 minut, a następnie przecedzamy, możemy pić ok 2 szklanek dziennie
PS. poniżej możecie zobaczyć jak wygląda już ususzona kora wierzby
Jasnota purpurowa Lamium purpureum Jasnota purpurowa to roślina bardzo przypominająca pokrzywę i często nazywana kwitnącą pokrzywą. Występuje w całej Polsce, niestety często traktowana jest jako chwast, a jej właściwości prozdrowotne są niedoceniane.Jako materiał zielarski wykorzystuje się wszystkie nadziemne części rośliny. Przede wszystkim wpływa na układ trawienny. Chroni wątrobę, wspomaga jej pracę, pobudza wydzielanie soków żołądkowych i trzustkowych. Zapobiega nadkwaśności i niestrawności oraz poprawia trawienie białek poprzez zwiększenie kwasowości soków żołądkowych.Jasnota łagodzi bóle menstruacyjne i zmniejsza nadmierne krwawienie. Uważa się również, że ma działanie relaksujące- łagodzi drżenie mięśni poprzecznie prążkowanych, zmniejsza napięcie mięśni szkieletowych co pomaga przy bólach głowy, pleców itp. Roślina ta działa uspokajająco i obniża ciśnienie krwi, polecana jest również przy migrenach.
Jako związki czynne zawiera:kwas chinowy,flawonoidy,związki irydoidowe,kwas kawowy,kwas chlorogenowy,olejki eteryczne,śluzy. Przepis na napar z jasnotyPół garści świeżo zebranej jasnoty parzymy 10 min w szklance wrzątku (możemy łączyć ją z krwawnikiem lub rumiankiem). Przecedzamy i mamy gotowy do spożycia napar 
Kasztanowiec zwyczajny/Aesculus hippocastanum
Jest to duże, szybko rosnące drzewo pochodzące z Bałkanów. W fitoterapii jest to gatunek niezwykle ceniony, którego niemal każda część posiada dla nas właściwości lecznicze.
Liście i pączki kasztanowca zawierają kumaryny, żywice bogatą w terpeny, witaminę K, flawonoidy, garbniki, alantoinę i saponiny. Sprawia to, że zwiększają krzepliwość krwi oraz wzmacniają naczynia krwionośne, a co za tym idzie, pobudzają regenerację tkanek, np. gojenie się ran. Dodatkowo wykazują silne właściwości przeciwzapalne.Kwiatostan kasztanowca jest bogaty w flawonoidy, które uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne poprawiając przy tym krążenie i hamując stany zapalne.Kora, pędy, nasiona oraz owoce zawierają saponiny, garbniki, kumaryny i flawonoidy. Wyciągi z tych części rośliny stosowane zewnętrznie działają ściągająco, przeciwzapalnie, antyseptycznie, przeciwobrzękowo, przeciwwysiękowo. Stosowane wewnętrznie wykazują działanie przeciwbiegunkowe, silnie żółciotwórcze i żółciopędne, pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, odkażają i pobudzają gojenie ran, owrzodzeń, oparzeń i wyprysków.Przepisy:
Odwar do stosowania zewnętrznego i wewnętrznego: 1 łyżkę zmielonych pędów lub kory zalewamy 1 szklanką wody i gotujemy 5 minut. Odstawiamy na 20 minut, a następnie przecedzamy. Pijemy 3-4 razy dziennie po pół szklanki.Nalewka: 100g młodych i świeżo zmielonych pędów kasztanowca zalewamy 500g gorącego wina lub alkoholu 30-40%. Następnie odstawiamy na 7-10 dni i przefiltrowujemy. Można zażywać 2 razy dziennie po 5-10 ml jeśli jest robiona na wódce, lub 10-15 ml jeśli jest robiona na winie. Można stosować również zewnętrznie do okładów i przemywania.Napar z pączków Kasztanowca działający przeciwzapalnie, przeciwalergicznie, wykrztuśnie, moczopędnie, regenerująco, przeciwzakrzepowo i wzmacniająco na śródbłonki naczyń krwionośnych: 1 łyżkę rozdrobnionych świeżych lub suchych pączków należy zalać 1 szklanką wrzącej wody. Odstawiamy na 15 minut i przecedzamy. Możemy osłodzić miodem. Pijemy 2 razy dziennie po 1 szklance przez 2-3 tygodnie.
Koper włoski/Foeniculum vulgareDziko porasta południe Europy, gdzie możemy go spotkać nawet do końca listopada. Surowcem zielarskim jest owoc i olejek z niego uzyskiwany, który posiada szereg cennych właściwości leczniczych.
Główną substancją leczniczą wsytępującą w olejku jest anetol który działa przeciwbólowo, antybakteryjnie, przeciwgrzybiczo, wiatropędnie i przeciwfermentacyjnie. Posiada wpływ znieczulający i rozkurczowy na mięśnie gładkie pobudzając przy tym trawienie. Dodatkowo działa estrogennie i antyandrogennie. Niegdyś nalewka koprowa była wcierana w skórę głowy co miało hamować wypadanie włosów.
Wskazaniami do stosowania są problemy trawienne takie jak wzdęcia, niestrawności, spowolniona przemiana materii oraz stany zapalne i infekcje układu oddechowego. Dzięki działaniu estrogennemu pobudza również słabą laktację i nieregularne miesiączkowanie.
Przepisy:
Napar koperkowy do stosowania przy niestrawnościach/przeziębieniach: 2 g rozdrobnionych owoców kopru zalewamy szklanką wrzącej wody i odstawiamy pod przykryciem na 20 min. Przecedzamy i pijemy małymi porcjami co 3 godziny.Napar do przemywania powiek: 1g rozdrobnionych owoców kopru zalewamy połową szklanki wrzącej wody i odstawiamy pod przykryciem na 20 min. Przecedzamy, a w płynie namaczamy sterylną gazę lub wacik. Przemywamy powieki delikatnym ruchem od wewnątrz do zewnątrz.Jeżeli nie mamy czasu na przygotowywanie naparu, to spożywać możemy również zmielone owoce kopru w dawce 0,5g po 3 razy dziennie. Ważne jest abyśmy je mielili świeżo przez zażyciem, aby uniknąć strat olejku, który dość szybko się ulatnia.Nalewka koperkowa: 1 część rozdrobnionych owoców kopru zalać 5 częściami spirytusu 70%. Macerować się powinno 3 dni, pamiętając przy tym o codziennym wstrząsaniu. Po przefiltrowaniu dodać 1 część olejku eterycznego koprowego i wstrząsnąć do wymieszania. Stosujemy przy problemach trawiennych lub wcierając w obolałe stawy.
Aksamitka rozpierzchła Tagetes patula Mają małe pomarańczowe lub żółte płatki, które są bardzo przyjemne w dotyku, ale nie mają niestety zbyt przyjemnego zapachu. Jest ona królową rabatek, donic, skwerów i miejskich trawników. Do leczenia i profilaktyki można stosować zarówno świeże, jak i suszone kwiaty nagietka. Można z niego przygotować wywary do picia ale również maceraty olejowe. Aksamitki okazały się bardzo przydatne, gdy potrzebna jest nam skuteczna ziołowa detoksykacja. Kwiaty wspomagają również wydzielanie żółci i pracę wątroby. Dzięki nim przyspiesza się metabolizm i proces usuwania toksyn z organizmu. Świeże ekstrakty ziołowe mają również właściwości przeciwpasożytnicze i pierwotniakobójcze. Jest skuteczna przy infekcjach dróg moczowych, dróg oddechowych i dróg rodnych. Dodatkowo ma działanie wykrztuśne. Upłynnia wydzielinę śluzową dróg oddechowych i ułatwia jej usuwanie. Jest również pomocna w leczeniu stanów zapalnych zatok, gardła, oskrzeli i płuc. Ma działanie przeciwzapalne na stawy i mięśnie. Aksamitka jest również zalecana ze względu na jej właściwości przeciwdepresyjne i przeciwlękowe. Zawiera:fitoncydy,luteinę,karoten,likopen, flawonoidy,kwas syringynowy,olejek eteryczny. Herbatka z aksamitkiAby przygotować wywar z kwiatów nagietka , 1 łyżkę suszonych kwiatów zalej szklanką wrzącej wody, przykryj i odstaw na 15 minut.
Gotowy napar z nagietka można pić po 100 ml raz lub dwa razy dziennie.
Jeżówka purpurowa Echinacea purpurea Jej prozdrowotne właściwości dawniej odkryły plemiona indiańskie i stosowały ją jako panaceum na każdą dolegliwość. Jeżówkę stosowano do leczenia poparzeń skóry, a także leczenia bólów zębów. Dziś nie tylko gości w naszych ogrodach ale również jest dalej praktykowane jest korzystanie z jej dobroczynnych właściwości. Ekstrakt roślinny pobudza wydzielanie soków żołądkowych i jelitowych, pobudza procesy regeneracyjne i działa przeciwgorączkowo. Składniki aktywne zawarte w jeżówce wspomagają metabolizm, działają przeciwgrzybiczo i przeciwskurczowo. Prozdrowotne właściwości jeżówki purpurowej wspierają naturalną odporność organizmu, dzięki czemu jest ona przydatna w okresach zwiększonej częstotliwości zachorowań na grypę. Roślina ta ma również właściwości przeciwmiażdżycowe, przeciwzapalne i bakteriostatyczne, które mogą pomóc w leczeniu stanów zapalnych górnych dróg oddechowych, zapalenia stawów, zapalenia dróg żółciowych i zapalenia dróg moczowych. Roślina ta korzystnie wpływa na skórę, gdyż aktywuje procesy regeneracji komórek. Dzięki echinacei pobudzona zostaje synteza kolagenu i ochrona przed promieniami UV. Oznacza to, że zapobiega zmarszczkom, tak jak każdy dobry syntetyczny produkt kosmetyczny. W swoim składzie zawiera:flawonoidy,olejki eteryczne,glikozydy,alkiloaminy i alkiloamidy,kwasy chlorogenowe,inulinę,glikoproteiny,cynarynę,związki aminowe. Przepis na napar wzmacniający z jeżówki1 łyżeczkę ziela jeżówki zalewamy szklanką wrzątku, i dostawiamy na 10-15 minut. Po tym czasie przecedzamy napar i możemy się nim delektować.
Wrotycz pospolity Tanacetum vulgare Wrotycz pospolity to roślina, która nie tylko odstrasza komary, kleszcze i muchy, ale ma także właściwości lecznicze. Właściwości prozdrowotne wrotyczu znane są od setek lat. Roślina ta była często stosowana w medycynie ludowej jako lek przeciwpasożytniczy. Wrotycz pospolity ma wiele właściwości prozdrowotnych i przeciwwirusowych. Coraz większą popularność w leczeniu opryszczki zyskują kremy na bazie wrotyczu pospolitego. Dodatkowo wrotycz pospolity jest szeroko stosowany w leczeniu bólów pleców(głównie bólów reumatycznych). Oprócz właściwości przeciwwirusowych, może również pomóc w przypadku nadmiernie przetłuszczających się włosów i innych problemów skóry głowy.Ziele wrotyczu pospolitego pomaga w zwalczaniu wszy, leczy zaburzenia trawienia, wspomaga pracę wątroby, działa moczopędnie, likwiduje infekcje wirusowe, wspomaga gojenie się ran, oraz zwalcza często nawracającą opryszczkę.
Wywar z wrotyczu pospolitego można stosować także do inhalacji w celu zmniejszenia ryzyka infekcji i stanów zapalnych dróg oddechowych.
Wspomaga także zdrowie zatok. Napar z wrotyczu pospolitego znalazł zastosowanie w medycynie ludowej na różnego rodzaju bóle układu pokarmowego.
W tej chwili nie zaleca się bezpośredniego picia naparu z wrotyczu pospolitego, gdyż stosowany w nadmiarze ma właściwości toksyczne. Z kwiatów wrotyczu pospolitego można wytwarzać olejki eteryczne, które skutecznie odstraszają owady. Komary i kleszcze są szczególnie wrażliwe na jego charakterystyczny zapach. Substancje występujące w wrotyczu pospolitym:achiralina,partenolid,olejek eteryczny,kamfora,borneol. Maść z wrotyczuZmieszaj 1 łyżkę nalewki z wrotyczu pospolitego z 3 łyżkami maści z nagietka i 2 łyżkami maści propolisowej. Mieszaj do jednolitej masy.
Otrzymujesz w pełni naturalny i bezpieczny produkt, który można również nakładać miejscowo na skórę kilka razy dziennie
Chmiel zwyczajny Humulus lupulus W Polsce rośnie dziko w wilgotnych zaroślach. Ciekawą cechą chmielu jest to, że pąki w miarę wzrostu zakrzywiają się zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Liście są pokryte włoskami i mają postrzępione krawędzie. Kwiaty chmielu mają charakterystyczny kształt przypominający stożek. Podstawowym surowcem tej rośliny są szyszki chmielu. Chmiel wykazuje działanie przeciwskurczowe. Wspomaga na trawienie i pobudza apetyt. Gorycz chmielu pobudza także wydzielanie śliny, soków żołądkowych i śluzu. Ekstrakt z szyszek chmielu stosowany jest jako środek uspokajający, pomaga złagodzić bezsenność i drażliwość.Ponadto ekstrakty z chmielu stosowane zewnętrznie są skuteczne przy zapaleniu korzonków nerwowych, bólach reumatycznych, stanach zapalnych skóry, a nawet trudno gojących się ranach. Chmiel działa również wspomagająco na wypadanie włosów.
Właściwości chmielu wynikają z obecności:kwasów goryczowych (lupulina),flawonoidów (m.in. kwercetyna i rutyna),garbników,olejków eterycznych,aminokwasów. Herbata uspokajająca1 łyżeczkę szyszek chmielowych zalać 1 około 150 ml wrzącej wody, przykryć i odstawić na 10 do 15 minut. Napar przed podaniem należy przecedzić. Zaleca się pić szklankę ciepłego wywaru 2 do 4 razy dziennie, najlepiej przed snem.
Poziomka pospolita/Fragaria vescaRoślina wieloletnia, pospolicie porastająca Polskie lasy. Surowcem zielarskim są młode liście, które najlepiej zbierać wczesną wiosną. Liście poziomki z powodzeniem można wykorzystywać przy problemach trawiennych i schorzeniach układu moczowego.Surowiec ten zawiera znaczne ilości garbników, które działają ściągająco, dlatego polecany jest przy podrażnieniach błony śluzowej przełyku i żołądka, a także pomaga przy biegunkach działając zapierająco. Dodatkowo liście zawierają proantocyjanidyny, flawonoidy, olejek eteryczny i kwasy owocowe.Napar wykazuje również właściwości moczopędne, działa wspomagająco przy infekcjach układu moczowego. Zastosować go możemy do płukania jamy ustnej szczególnie gdy wystąpią afty, oraz do przemywania powiek przy stanach zapalnych.Przepisy:
Napar do picia przy problemach trawiennych/ z układem moczowym: 1 łyżeczkę rozdrobnionych liści zaparzamy szklanką wrzątku i odstawiamy pod przykryciem na 15min. Pijemy 3-4 razy dziennie.Do płukania jamy ustnej: 2 łyżeczki liści zalewamy szklanką wrzątku, odstawiamy do zaparzenia, przecedzamy. Płukać usta możemy 2 razy dziennie, najlepiej rano i wieczorem. Czynność ta powinnam nam zajmować 30 sekund.Przy podrażnieniach/stanach zapalnych powiek: zaparzamy napar z 2 łyżeczek. Po przestudzeniu namaczamy w nim wacik lub gazę i delikatnie przecieramy powieki.
Kocimiętka właściwa Nepeta cataria Większość ludzi kojarzy kocimiętkę z ziołem, które wprawia koty w euforię. Właśnie od tego zjawiska wzięła się nazwa tej rośliny. Jest to roślina miododajna. Posiada wyraźny, lekko cytrynowy zapach przypominający melisę. Ziele kocimiętki działa uspokajająco. Pomaga złagodzić bóle głowy, migreny i kołatanie serca. Ma także właściwości antybakteryjne, przeciwutleniające, przeciwzapalne, moczopędne, wiatropędne, obniżające cholesterol, napotne i przeciwgorączkowe. Zawiera:nepetalakton,flawonoidy,garbniki,kariofilen,związki seskwiterpenowe. Przepis na napar z kocimiętki1 łyżkę suszonych ziół lub liści kocimiętki zalać gorącą wodą i parzyć pod przykryciem około 15 minut. Po tym czasie można przecedzić napar.
Pozdrawiam,
Klaudia 
Macierzanka Tymianek/Thymus vulgarisZnamy go jako świetną przyprawę do mięs, ale pełen jest też dobroczynnych właściwości, przez co znalazł zastosowanie w fitoterapii. Naturalnie występuje we wschodnim basenie Morza Śródziemnego, gdzie jest rośliną wieloletnią, dorastającą do 30cm wysokości. Nie jest mrozoodporny, ale nadal możemy go z powodzeniem uprawiać w Polsce jako roślinę jednoroczną.
Głównym i najbardziej przez nas cenionym składnikiem tego zioła jest olejek, który działa bakterio- i grzybobójczo. W zielu dodatkowo znajdują się kwasy fenolowe, triterpeny, flawonoidy oraz garbniki.
Tymianek posiada właściwości:
ŻółciopędnePrzeciwzapalneHepatoprotekcyjneMoczopędneWykrztuśneDo tego wykazuje silne właściwości przeciwdrobnoustrojowe. Niegdyś stosowano go przy infekcjach pasożytniczych i bakteryjnych infekcjach układu pokarmowego. Obecnie znalazł zastosowanie przy produkcji past do zębów, płukanek jamy ustnej i preparatów do higieny osobistej. Napar z tymianku stosowany jako płukanka do ust wspomaga walkę z nieświeżym oddechem.
Przepisy:
Napar tymiankowy: 1 łyżkę surowca zalewamy 1 szklanką wrzącej wody. Odstawiamy pod przykryciem na 15 min. Pijemy małymi porcjami w ciągu dnia.Ziołomiód tymiankowy: należy połączyć 1 część suszonego zioła (lub nalewki z niego) z 2 porcjami miodu. Stosujemy w okresie przeziębień.Płukanka do ust tymiankowa: 2 łyżeczki suszonego ziela zalać szklanką gorącej wody i odstawić pod przykryciem na 15 min. Taka ilość naparu wystarczyć powinna na 2 razy, a płukać usta możemy rano i wieczorem. Czas poświęcony na tą czynność powinien wynosić 30 sekund.
Aronia czarna Aronia melanocarpa Jeden z najzdrowszych owoców świata, często nazywany superowocem. Musy, konfitury, soki i galaretki powstają głównie ze jej świeżych owoców. Sok jest również często stosowany jako silny naturalny barwnik. Cennym produktem i jednocześnie surowcem roślinnym są suszone owoce aronii. Sok z aronii pomaga obniżyć ciśnienie krwi i korzystnie wpływa na naczynia włosowate oka. Dlatego aronię poleca się w profilaktyce chorób oczu, takich jak zaćma i jaskra. Badania potwierdziły także dobroczynne działanie aronii m.in. na cukrzycę, choroby serca czy wysoki poziom cholesterolu. Aronia zawiera:antocyjany,flawonoidy,garbniki,katechiny,leukocyjany,kwasy fenolowe.Przepis na dżem z aroniiPo oczyszczeniu, umyciu i wysuszeniu aronię można wykorzystać do przygotowania dżemu. Około 1 kg owoców zasypać 0,5-1 kg cukru, lekko podgrzać, zalać 0,5 szklanki wody i gotować do zgęstnienia, następnie przełożyć do słoików i ostudzić.
Źródła:
Pozdrawiam,
Klaudia
Róża dzika Rosa canina Znana jest z delikatnych różowych lub białych kwiatów, które przeradzają się w charakterystyczne czerwone, kuliste owoce wypełnione nasionami. Najcenniejszym materiałem roślinnym róży są jej owoce, kwiaty i olej. Dzięki dużej zawartości witaminy C produkt ten może być przydatny we wzmacnianiu procesów obronnych organizmu i zwiększaniu odporności. Owoce dzikiej róży polecane są osobom starszym, w okresie rekonwalescencji, przy zmęczeniu i nadmiernym stresie oraz jako pomoc w leczeniu przeziębień. Ma także działanie przeciwzapalne oraz lekko moczopędne i żółciopędne. Dzika róża zawiera:witaminy (C, A, E, B1, B2, K),flawonoidy,kwercetynę,garbniki,kwasy organiczne,karotenoidy,pektyny. Dżem z płatków dzikiej róży250 g płatków dzikiej róży zmieszaj z sokiem z połowy cytryny, przełóż do słoika i wstaw do lodówki na noc. Z 1 kg cukru zrób syrop, zagotuj i dodaj płatki. Gotuj na małym ogniu, aż zgęstnieje. Konfiturę wlewamy do wyparzonych słoików i pasteryzujemy.
Źródła:
Borówka czernica Vaccinium myrtillus To krzewinka rosnąca najczęściej w lasach iglastych, którą każdy z nas na pewno kojarzy pysznymi przetworami, i czasem spędzonym w lesie. Surowiec leczniczy, czyli owoce oraz liście, pozyskuje się ze stanowisk naturalnych, zbieramy je po prostu w lasach. O tej porze niestety nie znajdziemy już jej pysznych owoców ale możemy gdzieniegdzie spotkać jeszcze krzaczki z liśćmi. Dzięki swoim właściwościom prozdrowotnym borówka czernica stosowana jest przy zaparciach, biegunkach i niestrawnościach, a także przy infekcjach pęcherza moczowego. Wspomaga także prawidłowy proces widzenia oraz reguluje poziom cukru we krwi. Działanie lecznicze borówki czernicy wynika z zawartych w niej substancji czynnych: antocyjany, garbniki katechinowe, kwercetyna, kwas ursolowy, fenolokwasy, witaminy (C, PP, A, z grupy B), kwasy organiczne, cukry i pektyny, mikroelementy. Napar na pobudzenie apetytu2 łyżki liści zalewamy 2 szklankami wrzątku, odstawiamy na 30 min a następnie przecedzamy. Pijemy 3-4 razy dziennie, po 3 łyżki stołowe.
Lawenda wąskolistna Lavandula angustifolia Jest to krzew często sadzony w ogrodach ze względu na walory estetyczne. Lawenda jest wiecznie zieloną rośliną o małych fioletowych kwiatach, które mają niepowtarzalny i bogaty zapach. Surowcem zielarskim jest kwiat lawendy. Olejek lawendowy otrzymywany jest poprzez destylację z parą wodną świeżych kwiatostanów i ma także zastosowanie lecznicze. Główną właściwością lawendy jest jej działanie uspokajające i relaksujące, chroni również błony śluzowe i układ oddechowy przed różnymi chorobami. Dodatkowo skutecznie leczy przeziębienia i katar. Lawenda zawiera substancje niszczące wirusy, bakterie i grzyby na powierzchni skóry. Olejku lawendowego możemy użyć także wcierając go w klatkę piersiową, plecy i kończyny. Skutecznie rozgrzewa organizm i wspomaga leczenie grypy. Napar z lawendy ma także właściwości napotne. Lawenda zawiera:olejki eteryczne,garbniki,cukry,związki mineralne,antocyjany. Herbatka z lawendyWsypujemy jedną łyżeczkę suszonej i rozdrobnionej lawendy do kubka, zalewamy około 150ml wrzątku i odstawiamy na 2 minuty pod przykryciem, następnie dolewamy 100ml gorącej wody i znowu odstawiamy kubek, tym razem na 5 minut. Po upływie tego czasu można delektować się pyszną herbatką.
Wrzos pospolity Calluna vulgaris Dawniej wierzono, że spanie na poduszce wypełnionej wrzosem przynosi szczęście. Dziś ta urokliwa jesienna roślina ceniona jest ze względu na swoje właściwości zdrowotne. Jako surowce w medycynie ludowej stosuje się zioła i kwiaty. Preparaty z kwiatu wrzosu hamują rozwój bakterii w przewodzie pokarmowym, dzięki zawartemu w nich hydrochinonowi stymulują wydzielanie soków trawiennych oraz działają rozkurczowo i moczopędnie. Stosujemy go przy leczeniu wysokiej gorączki – np. jako środek napotny, przy chorobach dróg moczowych, chorobach nerek. kamienie nerkowe, zaburzenia i choroby przewodu pokarmowego – m.in. biegunka, zapalenie jelit. Wrzos, podobnie jak wszystkie inne rośliny stosowane w zielarstwie, zawiera wiele substancji, które w różny sposób wpływają na nasze zdrowie. Najcenniejsze z nich to:arbutynagarbnikikwasy organiczneflawonoidyolejki eterycznepotashydrochinonHerbatka z wrzosuŁyżkę suszonych kwiatów zalać szklanką wody i gotować 3-5 minut, odcedzić i pić 2-3 razy dziennie. Napar stosujemy przy schorzeniach dróg moczowych i przewodu pokarmowego.
Wzmacniająca herbatkaZiele zalać wrzącą wodą, tak aby napar był koloru czerwonego. Zwykle jest to czubata łyżka kwiatów. Zagotuj herbatę pod pokrywką przez 10 minut. Pijemy raz dziennie.
Miłorząb dwuklapowy/Gingko BilobaOjczyzną Miłorzębu są Chiny, a do Europy został po raz pierwszy sprowadzony w XVIIIw. Jest to roślina mrozoodporna, którą z powodzeniem można uprawiać w polskich ogrodach.
Surowcem zielarskim są liście, których czas zbioru przypada właśnie jesienią, a w swoim składzie zawierają: flawonoidy, laktony terpenowe i diterpenowe, fitosterole, kwas szikimowy, chinowy i anakardiowy oraz karotenoidy.Miłorząb przyjęty w formie naparu lub suplementu rozszerza naczynia krwionośne mózgowia, wieńcowe oraz kończyn. Dodatkowo działa antyoksydacyjne, przeciwrodnikowo, przeciwzakrzepowo i przeciwobrzękowo. Poprawienie ukrwienia mózgowia i mięśni szkieletowych zwiększa wydolność fizyczną i psychiczną. Stwierdzono również jego ochronne działanie na tkankę nerwową co oznacza, że może zapobiegać powstawaniu chorób neurodegeneracyjnych. Poprzez poprawę krążenia rozszerza oskrzela i łagodzi objawy astmy.
Napar z suszonych liści1 łyżkę rozdrobnionych liści zalewamy 1 szklanką wrzącej wody i odstawiamy na 30 minut. Pijemy 2 razy dziennie po 1 szklance naparu. Możemy dodać miód i sok cytrynowy
Oliwka Europejska/Olea europaeaOliwka to wiecznie zielone, średniej wielkości drzewo które potrafi żyć nawet 1000 lat. Już po pierwszych 5 latach życia zaczyna obradzać w owoce, które są bardzo tłuste – zawierają do 60% tłuszczu bogatego w Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe i fitosterole.Surowcem zielarskim jest olej tłoczony z owoców oraz liście bogate w polifenole. Dziś przyjrzymy się prozdrowotny właściwościom oliwy z oliwek oraz sposobom, na jakie możemy ją zastosować .Oliwa jest cennym lekiem przy problemach gastrologicznych – szczególnie w zastojach żółci i zaparciach. Spożywana w większych ilościach zmniejsza produkcje kwasu solnego w żołądku co oznacza, ze może być skutecznym remedium w walce ze zgagą i podrażnioną błoną śluzową układu pokarmowego. Regularne przyjmowanie tego oleju zmniejsza suchość skóry, a także łagodzi stany zapalne wywołane Atopowym Zapaleniem Skóry.Stosowana zewnętrznie również ma pozytywny wpływ – działa pośrednio nawilżająco, poprawia elastyczność i nadaje zdrowy blask skórze. Warto więc wybierać kremy do twarzy i ciała które są bogate w ten olej.
Pamiętajmy żeby nie stosować oliwy wewnętrznie w większych ilościach jeżeli mamy problem z niedokwasotą żołądkaZastosowania i przepisyPrzy refluksie: Wspomóc się możemy wypijając łyżkę oliwy, którą następnie można popić odrobiną wody.Przy zaparciach: Warto włączyć oliwę na stałe do naszych posiłków. Pomóc może szczególnie dodawana do ziemniaków lub makaronów – są to produkty bogate w gluten, a ubogie w błonnik. Oznacza to, że mają duży potencjał do spowalniania pracy jelit.
Orzech włoski Juglans regia Nasiona orzecha włoskiego są niezwykle wartościowym i odżywczym pokarmem. Są bogate w cenne składniki odżywcze, a ich spożywanie korzystnie wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Orzechy włoskie wykazują liczne właściwości prozdrowotne, w tym wspomagają funkcjonowanie całego organizmu, począwszy od układu krążenia, poprzez układ nerwowy i przewód pokarmowy, a także poprawiają wygląd cery i włosów. Orzechy włoskie mają następujące działanie: chronią układ sercowo-naczyniowy – mają właściwości przeciwzapalne, regulują ciśnienie krwi i zapobiegają tworzeniu się skrzepów krwi. Wzmacniają układ nerwowy, poprawiają pracę mózgu (wysoka zawartość fosforu), łagodzą rozstrój żołądka, wspomagają leczenie reumatoidalnego zapalenia stawów, poprawiają cerę i pielęgnują włosy. Orzechy włoskie mają niski indeks glikemiczny i mogą być bezpiecznie spożywane przez diabetyków.Właściwości te przypisuje się zawartości: aminokwasów witamin (witaminy C, A, E i kompleksu B), minerałów (potas, fosfor, magnez, cynk, mangan i jod), kwasu foliowegoPłukanka do włosówRozdrobnione łupiny orzechów gotować na małym ogniu przez 2 godziny. Powstały wywar (po odcedzeniu) stosuje się do ostatniego płukania po umyciu włosów. Płukanki te poprawią wygląd włosów i lekko przyciemniają ich barwę.
Brzoza brodawkowata Betula pendula Symbolizuje nowe życie, płodność i obfitość. Słowianie uważali brzozę za zwiastun wiosny i kojarzyli ją z kobiecością. Surowcem leczniczym brzozy są jej młode liście, kora, pąki i oczywiście sok brzozowy, który potocznie nazywany jest bzowiną lub oskałą. Sok brzozowy ma typowy słodki smak. Do najważniejszych właściwości leczniczych brzozy należą działania: moczopędne, odtruwające, napotne, poprawiające przemianę materii, odkażające i wzmacniające. Ze względu na swoje właściwości wykorzystujemy ją przy: reumatyzmie, wzmacnianiu włosów, kamicy nerkowej, infekcjach pęcherza i cewki moczowej oraz ogólnym osłabieniu organizmu. Zawiera związki aktywne, takie jak:flawonoidy,olejki eteryczne,kwas askorbinowy,garbniki.Odwar z kory brzozy3-4 łyżki rozdrobnionej kory zalać 2 szklankami wody. Gotować na małym ogniu przez 10 minut od momentu zagotowania, a następnie przecedzić. Pijemy pół szklanki ciepłego odwaru co 3-4 godziny. Ma działanie przeciwzapalne, i obniżające gorączkę.
Malina właściwa Rubus idaeus Malina jest krzewem o kolczastych pędach i czerwonych, drobnych owocach, znajdziemy ją w lesie ale także często w przydomowych ogrodach. Często stosujemy ją do wytwarzania słodkich konfitur czy soków. W medycynie naturalnej stosujemy zarówno owoce, jak i pędy oraz liście malin. Maliny posiadają wiele właściwości prozdrowotnych i były cenione za nie już w starożytności. Napar malinowy lub sok malinowy lub wywar z liści malin można stosować zarówno w celach leczniczych, w ramach profilaktyki, jak i wspomagająco w leczeniu różnych schorzeń. Maliny pomagają zwalczać przeziębienia i inne infekcje, wzmacniają odporność, obniżają ciśnienie krwi, wspomagają odchudzanie, łagodzą skurcze menstruacyjne i nie tylko. Właściwości te spowodowane są obecnością:flawonoidów
kwasów organicznych
minerałów
witamin (witaminy C, E i B)
karotenoidów
potasu
Przepis na sok malinowyRozgniecione maliny odstawiamy na 24 godziny, aby puściły sok. Następnie odcedzamy sok, dodajemy cukier i gotujemy. Usuwamy pianę, która może powstać podczas gotowania. Po ugotowaniu sok rozlewamy do butelek lub słoików.
Rokitnik zwyczajny Hippophae rhamnoides Rosjanie nazywają go „Złotem Syberii”. Jest to krzew silnie rozgałęziony, chociaż może dorastać do pięciu metrów wysokości. Najłatwiej rozpoznać go po owocach. Są małe, wydłużone lub kuliste, koloru pomarańczowego i rosną w dużych ilościach na łodydze. Ponieważ zawierają wiele kwasów, mają bardzo kwaśny smak. Dopiero po zamrożeniu stają się nieco słodsze. Do celów leczniczych wykorzystuje się głównie owoce, ale także nasiona, korę i liście. Z owoców powstają dżemy, konfitury i soki. Rokitnik jest częściowo chroniony w Polsce. Nie można zbierać dzikich owoców występujących Bałtyku i Pieninach. Jeśli chcemy zrobić własny sok rokitnikowy lub inne przetwory, owoce powinniśmy zbierać z krzewów uprawnych. W medycynie ludowej rokitnik stosowany jest jako napar z liści i kory, oleju z nasion, surowych owoców i przetworów owocowych. Może on pomagać w:przeziębieniu i kaszlubólach spowodowanych reumatyzmem i stanami zapalnymi,oparzeniach i odmrożeniach skóry, ranach,chorobach przewodu pokarmowego,zapaleniu wątroby (sok pobudza wydzielanie żółci),podwyższonym poziomie cholesterolu,nadciśnieniu.Za właściwości te odpowiadają:witamina C (i nie tylko)antyoksydantymakroelementy (potas, wapń, żelazo itp.)aminokwasykwasy tłuszczoweSok z owocówKilogram rokitnika zasyp kilogramem cukru i odstaw na 7-8 godzin; następnie gotuj powoli przez 20-30 minut. Odcedź sok i rozlej do butelek; po pasteryzacji umieścić w ciemnym miejscu; Pijemy ją w czystej postaci lub stosujemy jako dodatek, jako herbatę, gdy jesteśmy podatni na grypę i przeziębienie.
Dąb szypułkowy Quercus robur
Dąb jest odwiecznym symbolem męskości i siły, ale także kobiecej mocy i sprawiedliwości. Jest to drzewo liściaste osiągające do 45 metrów wysokości. W dobrej kondycji drzewa te mogą żyć nawet kilkaset lat. Surowcem stosowanym w medycynie jest kora dębu. Zbiór odbywa się wczesną wiosną, na początku sezonu wegetacyjnego, kiedy łatwo ona odchodzi z młodych pędów. Odwar z kory ma działanie moczopędne, ściągające, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze. Uszczelnia naczynia krwionośne, pomaga goić rany, oraz łagodzi oparzenia i przyspiesza krzepnięcie krwi. Idealny na wszelkie infekcje jamy ustnej i gardła. Odwar z kory jest pomocny także przy biegunce, zapaleniu żołądka i jelit, w przypadku infekcji nerek oraz pęcherza moczowego, częstomoczu i zatruć.W swoim składzie zawiera:
garbniki, trójglicerydy, flanowoidy (kwercetyna), kwas galusowy i elagowy, katechinę, pektyny. Odwar z kory1 Łyżkę surowca zalewamy 1 szklanką wody, doprowadzamy do wrzenia, i gotujemy 5 minut na małym ogniu, pozostawiamy pod przykryciem na 20 minut, a następnie przecedzamy. Pijemy 1 – 4 razy dziennie po 100 ml. W razie biegunki pijemy po 200 ml. 4 – 6 razy dziennie.
Kąpiel dębowa5 Łyżek kory dębowej gotujemy 10 minut, na małym ogniu w 2 litrach wody. Następnie odstawiamy pod przykryciem na 20 minut, przecedzamy wlewamy do wanny napełnionej wodą o temperaturze około 37 stopni. Kąpiel nie powinna przekraczać 15 minut. Pomaga przy grzybicy, łuszczycy, różnego rodzaju liszajach i problemach skórnych oraz nadmiernej potliwości.
Bazylia pospolitaOcimum basilicum
Jest to roślina jednoroczna, olejkodajna. Prawdopodobnie pochodzi z Afryki, ale w stanie dzikim rośnie również na południu Europy. Znamy ją głównie jako przyprawę, choć w ziołolecznictwie zastosowanie ma też olejek. Ziele zawiera garbniki, polifenole, flawonoidy i cenny olejek.Bazylia pozytywnie wpływa na trawienie, ponieważ pobudza wydzielanie śliny, soku żołądkowego i trzustkowego oraz żółci. W większych dawkach działa przeciwpasożytniczo, przeciwgrzybiczo i przeciwbakteryjnie. Może przyczyniać się do zmniejszenia obrzęków zastoinowych.
Olejek destylowany za pomocą pary wodnej możemy wykorzystać zewnętrznie do aromaterapii – zmniejsza stres i napięcie nerwowe oraz pomaga uporać się z przeziębieniem. Zastosować go też możemy na obolałe stawy przy reumatyzmie.W celach leczniczych bazylię możemy stosować:
Jako napar przy problemach trawiennych: 1łyżkę suchego lub świeżego ziela zalewamy szklanką wrzątku. Odstawiamy do zaparzenia i pijemy 3-4 razy na dzień.Do inhalacji przy przeziębieniach: wystarczy dodać kilka kropel olejku do miski z gorącą wodą, nakryć głowę ręcznikiem i wdychać powstałą parę.Do masażu przy bólach stawów: dodaj 4-5 kropli olejku na łyżkę oleju bazowego (może to być olej używany w kuchni np słonecznikowy lub oliwa).W aromaterapii:wlewamy kilka kropel do kąpieli lub podgrzewanego kominka.
Hibiskus – Ketmia róża chińskaHibiscus rosa sinensisHibiskus to krzew z rodziny ślazowatych dorastający do 5 metrów wysokości. Dobrze znosi chłód i może być uprawiany nawet w polskim ogrodzie. Surowcem zielarskim jest kwiat, który po ususzeniu przyjmuje barwę purpurową. Herbata z hibiskusa jest nie tylko zdrowa, ale też dość efektownie wygląda dzięki swojej ciemnoczerwonej barwie. W smaku jest dość kwaśna, orzeźwiająca.
Hibiskus działa antyoksydacyjnie, immunostymulująco i estrogennie.Napar pobudza pracę układu moczowego i perystaltykę jelit, nasila diurezę. Wpływa na trawienie zwiększając wydzielanie soków żołądkowych, a w większych dawkach również wydzielanie żółci. Wypijany na czczo hamuje rozwój drożdżaków i niektórych pierwotniaków. bytujących w naszym układzie pokarmowym.Kwiat hibiskusa w swoim składzie posiada: antocyjany, pektyny, kwasy owocowe, witaminę c, minerały i glukozyd flawonolowy.Przepis na napar:Łyżeczkę suszonych płatków zalewamy szklanką gorącej wody, odstawiamy pod przykryciem do zaparzenia.
Płukanka hibiskusowa ocieplająca kolor włosów:Napar z dwóch łyżeczek płatków rozcieńczamy w 1 litrze wody. Ostudzoną mieszanką polewamy włosy i skórę głowy. Dzięki lekko kwaśnemu odczynowi, płukanka domyka łuski włosa i pozytywnie wpływa na skórę.
Jałowiec pospolity Juniperus communis Wiecznie zielony krzew posiadający liczne i małe owoce zwane szyszkojagodami. W wierzeniach ludowych znane jest niewątpliwie przekonanie, że kadzidło z jałowca odstrasza zło.Surowcem pozyskiwanym z rośliny są głównie szyszkojagody, z których sporządza się mieszanki ziołowe i olejki eteryczne. Substancje lecznicze pozyskuje się także z innych części rośliny, m.in.: liści czy korzeni.
Podawane wewnętrznie preparaty z jałowca stymulują wydzielanie żółci i poprawiają trawienie, dodatkowo działają bakteriobójczo, dezynfekująco i moczopędnie. Owoce tej rośliny stosowane są jako środek przeciwbólowy przy bólach reumatycznych i migrenach. Mają także inne działania takie jak: poprawia pamięci, obniżanie poziomu cukru we krwi, zwiększanie ilości wydalanego moczu, zmniejszanie zawartości tłuszczu w wątrobie oraz zapobieganie wzdęciom. Działania te powodują: gorycze olejki eteryczne glikozydy flawonowe związki żywiczne sole mineralne Przepis na napar jałowcowyŁyżkę rozdrobnionych owoców jałowca (można je rozetrzeć w moździerzu) zalać szklanką wrzątku i odstawić pod przykryciem na 15 minut, po tym czasie możemy przecedzić napar. Pijemy go po 1–2 łyżki w ciągu dnia jako środek moczopędny i żółciopędny.
Buk zwyczajny Fagus sylvaticaImponujące drzewo liściaste o mocnej budowie z szeroką koroną w kształcie kopuły. Najbardziej charakterystyczną cechą buka, która pozwala na łatwą identyfikację tego drzewa o każdej porze roku jest jego kora która ma barwę szarą i jest gładka.
Od wielu lat wykorzystuje się go w celach leczniczych – zimne okłady z liści buku łagodzą bóle głowy, a owoce buku piecze się i spożywa, gdyż uważa się, że w ten sposób można szybko usunąć wszelkie toksyny z organizmu.Wierzono także w uzdrawiającą moc kontaktu z samym bukiem – przebywanie w jego pobliżu podobno koi nerwy i wycisza umysł.
Zewnętrznie buk jest stosowany głównie w przypadku owrzodzeń i zapalenia jamy ustnej i gardła, egzemy, trądziku, trudno gojących się ran i oparzeń. Jego silne właściwości antyseptyczne, przeciwzapalne i przeciwbólowe sprawiają, że jest dobrym lekarstwem na te dolegliwości.
Buk pomaga również uniknąć problemów trawiennych, ponieważ reguluje trawienie i poprawia pracę jelit.
Preparaty na bazie buku są szczególnie odpowiednie w przypadku chorób zapalnych układu moczowego, ponieważ regulują pracę nerek i działają moczopędnie
Działania te powodują:
garbnikialkaloidysaponinyzwiązki fenolowesole mineralneNapar przygotowuje się zazwyczaj z liści buku, bo to one mają najwięcej prozdrowotnych działań.Jedną łyżkę liści (zasuszonych i rozdrobnionych) zalać 2 szklankami wrzącej wody i pod przykryciem zaparzać ok. 15-20 minut. Po przecedzeniu można pić dwa lub trzy razy dziennie, ale nie więcej niż pół szklanki jednorazowo.
Jadalne są również orzeszki bukowe, trzeba tylko pamiętać, by je wcześniej uprażyć, bo zawierają alkaloid – faginę, która spożyta w nadmiernych ilościach powodować może problemy żołądkowo-jelitowe i zawroty głowy. Po uprażeniu możemy je zalewać wrzątkiem i pić jako jesienny zamiennik kawy, gdyż napar ten jest bardzo do niej podobny smakiem. 
Pigwowiec japoński 
Chaenomeles japonica
Urokliwa roślina pokroju nawet 2m krzewu. Kwitnie obficie wczesną wiosną, a kwiaty w zależności od odmiany potrafią przybierać barwy od pomarańczowej poprzez różową do czerwonej- zawdzięczają temu swoją popularność w naszych ogrodach.
Surowcem który wykorzystujemy jest owoc pigwowca z którego możemy pozyskiwać sok, ale również możemy z niego robić przetwory takie jak dżemy czy galaretki.
Należy wspomnieć, że pigwowiec jest często mylony z pigwą, obie rośliny charakteryzują się kwaśnymi owocami, które są bogate w witaminę C. Jednak owoc pigwowca jest znacznie mniejszy i przypomina bardzo kwaśne żółte jabłko.
Substancje zawarte w pigwowcu wywołujące efekt prozdrowotny:
związki mineralne (cynk, fosfor, magnez, potas),polifenole,nienasycone kwasy tłuszczowe,aminokwasy (kwas asparaginowy, asparagina, treonina, cysteina, glicyna),witaminy (wit.A, wit.D, wit. C, wit. z grupy B).
Zastosowanie:Owoce pigwowca jak i ich przetwory posiadają właściwości przeciwutleniające, wymiatają z organizmu wolne rodniki i spowalniają procesy starzenia. Wykazują aktywność antyoksydacyjną.
Dodatkowo związki polifenolowe zawarte w soku z pigwowca korzystnie wpływają na pracę przewodu pokarmowego. Mają właściwości żółciopędne, przeciwwrzodowe i hepatoprotekcyjne. Obniżają także poziom „złego” cholesterolu we krwi i zapobiegają rozwojowi miażdżycy. Mają także właściwości antyseptyczne, przeciwzapalne, przeciwwirusowe i bakteriobójcze. Owoce są bardzo bogate w minerały w porównaniu do innych owoców m.in. żelazo, molibden, magnez, fosfor, cynk i miedź.
Syrop z pigwowca na jesienne wieczoryBardzo szybki w przygotowaniu jest syrop, który pomaga na przeziębienia. Wystarczy zasypać drobno pokrojone owoce pigwowca cukrem i poczekać aż puszczą sok, po czym przelać płyn do butelki. Pozostałe owoce można wykorzystać na dżem.
Przy obróbce natomiast trzeba pamiętać, żeby usunąć nasiona, które są trujące.
Rosmarinus officinalisJest to wiecznie zielony, bardzo aromatyczny krzew, który naturalnie rośnie wzdłuż basenu Morza Śródziemnego. Surowcem przez nas wykorzystywanym jest ziele oraz destylowany z niego olejek. W medycynie ludowej ziele stosowano przy problemach trawiennych, jako środek przeciwbólowy oraz uspokajający.
Zastosowanie rozmarynuRozmaryn wykazuje aktywność przeciwbakteryjną i przeciwgrzybiczą. Dodawany do potraw mięsnych skutecznie przedłuża ich świeżość. Stosowany wewnętrznie napar z liści rozmarynu działa rozkurczająco na jelita oraz poprawia trawienie. Posiada działanie hepatoprotekcyjne. Może okazać się pomocny w walce z Helicobacter pylori i bakteriami odpowiedzialnymi za powstawanie próchnicy.
Olejek rozmarynowy stosuje się głównie zewnętrznie. Ma działanie lekko przeciwbólowe, rozszerzając naczynia włosowate poprawia ukrwienie. Posiada również szerokie zastosowanie w aromatoterapii gdzie może posłużyć do inhalacji, masażu, kąpieli oraz do zrobienia okładów przy schorzeniach skórnych.
Przygotowanie naparu: łyżeczkę suszonego ziela zalać szklaną wrzątku, pozostawić pod przykryciem na 5 minut.Olejek rozmarynowy: w przypadku użycia na skórę zaleca się wcześniejsze rozcieńczenie kropli olejku w łyżeczce innego oleju np. słonecznikowego lub oliwy z oliwek.W aromaterapii: wystarczy dodać kilka kropel olejku do nawilżacza powietrza lub podgrzewanego kominka.
Rosmarinus officinalisJest to wiecznie zielony, bardzo aromatyczny krzew, który naturalnie rośnie wzdłuż basenu Morza Śródziemnego. Surowcem przez nas wykorzystywanym jest ziele oraz destylowany z niego olejek. W medycynie ludowej ziele stosowano przy problemach trawiennych, jako środek przeciwbólowy oraz uspokajający.
Zastosowanie rozmarynuRozmaryn wykazuje aktywność przeciwbakteryjną i przeciwgrzybiczą. Dodawany do potraw mięsnych skutecznie przedłuża ich świeżość. Stosowany wewnętrznie napar z liści rozmarynu działa rozkurczająco na jelita oraz poprawia trawienie. Posiada działanie hepatoprotekcyjne. Może okazać się pomocny w walce z Helicobacter pylori i bakteriami odpowiedzialnymi za powstawanie próchnicy.
Olejek rozmarynowy stosuje się głównie zewnętrznie. Ma działanie lekko przeciwbólowe, rozszerzając naczynia włosowate poprawia ukrwienie. Posiada również szerokie zastosowanie w aromatoterapii gdzie może posłużyć do inhalacji, masażu, kąpieli oraz do zrobienia okładów przy schorzeniach skórnych.
Przygotowanie naparu: łyżeczkę suszonego ziela zalać szklaną wrzątku, pozostawić pod przykryciem na 5 minut.Olejek rozmarynowy: w przypadku użycia na skórę zaleca się wcześniejsze rozcieńczenie kropli olejku w łyżeczce innego oleju np. słonecznikowego lub oliwy z oliwek.W aromaterapii: wystarczy dodać kilka kropel olejku do nawilżacza powietrza lub podgrzewanego kominka. “ Zielnik seniora – cykl spotkań z zielarzem fitoterapeutą dietetykiem i refleksologiem “ Zadanie jest współfinansowane ze środków otrzymanych od Zleceniodawcy w ramach rządowego programu wieloletniego na rzecz Osób Starszych „Aktywni+” na lata 2021–2025, Edycja 2023.
